Najstarsze portugalskie sanktuarium znajduje się w niegdyś małej wiosce rybackiej Nazare. Powstało dużo wcześniej niż królestwo Portugalii, przed przejściem Hiszpanów i najazdem arabskim. W ołtarzu głównym kościoła w Nazare znajduje się figura Matki Bożej Karmiącej. Według tradycji przywieziono ją z Nazaretu w IV w. a wyrzeźbił ją św. Józef. Gotycki kościół wzniesiono w 1377 r. W XVIII w. przebudowano go w stylu barokowym. Jest budowlą jednonawową z kopułą, zwieńczoną latarnią oraz dwiema dzwonnicami. Transept świątyni zdobią piękne azulejos z 1708 r.
Na uboczu, na skraju monumentalnego klifu wybrzeża atlantyckiego stoi mała XII-wieczna Kaplica Pamięci. Jej ściany zdobi biało - niebieska mozaika z płytek ceramicznych, wszędzie
w Portugalii obecnych azulejos. Przedstawia ona historię cudownego ocalenia 14.09.1182 r. Dom Fuasa Roupinho, alkada zamku Porto de Mór. Według legendy, podczas polowania na jelenia zabłądził on we mgle. W chwili gdy kopyta jego konia osuwały się już po skale nadbrzeżnego urwiska, rycerz zaczął modlić się do Madonny a ta rozpostarła swój płaszcz, na którym przeniosła go w bezpieczne miejsce.
Klasztor Alcobaça
Alcobaça to miasto w zachodniej Portugalii, położone w dolinie dwóch rzek Alcoa i Baça (od których wzięło swoja nazwę). Tym co przyciąga tu wielu turystów jest usytuowane w samym centrum miasta monumentalne średniowieczne Opactwo Cystersów Santa Maria de Alcobaça. Jego budowę zlecił w drugiej połowie XII wieku pierwszy król Portugalii - Alfons I zwany Zdobywcą (1109-1185) w podzięce za podbicie w 1147 roku w czasie Rekonkwisty mauretańskiej twierdzy Santarém. Po zakończeniu pierwszego etapu budowy w 1223 roku w klasztorze zamieszkali Cystersi. Przez lata gromadzili oni tu cenne dzieła sztuki, a także zebrali liczne księgi oraz manuskrypty tworząc jeden najwspanialszych księgozbiorów w całej Portugalii. Opactwo w Alcobaça było jedną z pierwszych i zarazem największych gotyckich budowli jakie wzniesione zostały na terenie Portugalii. Główny kościół (Santa Maria da Vitoria) wzorowany był na (nieistniejącej obecnie) świątyni we francuskim Clairvaux. Budowla okazała się także niezwykle ważna z punktu widzenia strategicznego, dzięki której stolica apostolska oficjalnie uznała Portugalię za niezależne królestwo. Na przestrzeni kolejnych wieków opactwo było sukcesywnie rozbudowywane i przebudowywane, aż osiągnęło swoje obecne monumentalne rozmiary. W czasie swojej największej świetności zamieszkiwana przez przeszło tysiąc mnichów świątynia miała pod swoim zarządem 12 miast i 3 porty. Opactwo funkcjonowało nieprzerwanie aż do 1834 roku kiedy to miała miejsce kasata zakonu cystersów.
KLASZTOR W BATALHA
Batalha to niewielkie miasto w zachodniej Portugalii, położone około 10 km w kierunku południowym od Leiri. Tym co przyciąga tu rzesze turystów jest usytuowany w samym sercu miasta monumentalny Klasztor Matki Boskiej Zwycięskiej (Mosteiro de Santa Maria da Vitória). Świątynia ta uważana jest za jeden z najwspanialszych i najznamienitszych zabytków w Portugalii oraz jedno z najwybitniejszych dzieł gotyckiej architektury sakralnej w Europie. Budowa klasztoru rozpoczęta została pod koniec XIV wieku z polecenia ówczesnego króla Portugalii - Jana I Dobrego zwanego także Wielkim (1357-1433), w podzięce za nieoczekiwane zwycięstwo nad Kastylijczykami w słynnej bitwie pod Aljubarrotą, która stoczona została w 1385 roku. Triumf ten umocnił także na kolejne wieki niepodległość Portugalii. W początkowym etapie budowy nad głównym projektem świątyni pracował portugalski architekt Alfonso Domingues, w kolejnych latach zaś budową kierował sprowadzony z Anglii wybitny architekt David Huguet. To właśnie wtedy powstały najważniejsze elementy całego założenia. Mimo że budowa klasztoru ciągnęła się przez blisko 150 lat to nie udało się w pełni zakończyć całego projektu. Nie zmienia to jednak faktu, że cały olbrzymi kompleks stanowi doskonałe połączenie angielskiej architektury gotyckiej z licznymi elementami stylu manuelińskiego charakteryzującego się bogatą dekoracją z motywami czerpanymi z żeglarstwa oraz morskiej flory i fauny. Pod koniec XIV wieku klasztor przekazany został ojcom dominikanom, którzy przebywali tu aż do 1834 roku, kiedy to nastąpiła kasata zakonu. Na początku XIX wieku klasztor został najechany i częściowo zniszczony przez wojska napoleońskie.
